Wznieś kieliszek toskańskiego wina

Toskańskie wina są uznawane na jedne z najlepszych na świecie. Dlaczego tutejsze wina są tak wyjątkowe i z jakich szczepów winogron powstają? Których win warto spróbować i kiedy najlepiej to zrobić? Pytania, pytania. Wybierz się z nami do toskańskiej krainy wina, spróbujemy wszystko wyjaśnić.  

Od jak dawna robi się wino w Toskanii?

Za pierwsze nasadzenia winorośli powinniśmy dziękować Etruskom, którzy dokonali tego już w VIII wieku pne. Winorośl była tu pielęgnowana przez wieki, kolejno przez przez Rzymian, którzy przyszli po Etruskach, średniowiecznych mnichów w opactwach takich jak Badia a Coltibuono, miejscową arystokrację (to Bettino Ricasoli, drugi premier zjednoczonych Włoch w zamieszkujący w zamku Brolio stworzył kupaż chianti) i dzisiejszych winiarzy.  

Z jakich szczepów powstają te znane wina?

Toskania słynie z czerwonych winogron, spośród których najbardziej znanym gatunkiem jest sangiovese, ale inne, także białe, odgrywają znaczącą rolę w powstawaniu win czerwonych i białych. Lokalne odmiany czerwone to canaiolo, colorino, malvasia nera i mammolo, natomiast białe wytwarzane są z trebbiano, malvasii, vermentino i vernaccii. Oprócz nich w latach sześćdziesiątych pojawiły się nasadzenia szczepów francuskich, głównie tworzących tzw. mieszankę bordoską – merlot, cabernet sauvignon cabernet franc czy sauvignon blanc,z których powstawały wina zwane supertoskanami, nie mieszczące się w ograniczeniach apelacyjnych. Proporcje używanych do produkcji winogron decydują o charakterze konkretnego wina.

Winobranie Toskanii rozciąga się od sierpnia do października. 

Kiedy należy przyjechać, aby zobaczyć zbiory winogron?

Pogoda, charakterystyka odmian, mikroklimat winnic i, oczywiście, terroir sprawiają, że nie ma jednego terminu winobrania. Toskania jest górzysta, wiele winnic jest położonych wysoko na stokach, wykorzystując w pełni słońce. Winogrona wczesnego dojrzewania, takie jak chardonnay, mogą być zbierane w Toskanii pod koniec sierpnia, podczas gdy sangiovese tradycyjnie zbiera się od początku do połowy października. 

Na jakie nazwy powinno się zwrócić uwagę i gdzie mogę znaleźć lokalnych producentów?

Chianti, Brunello di Montalcino, Vin Santo są najbardziej rozpoznawalne. Sercem produkcji wina Chianti jest obszar pomiędzy Florencją i Sieną, okolice Castelliny, Gaiole, Radda i Greve, z najbardziej znaną apelacją Chianti Classico. Brunello produkowane jest w pobliżu Montalcino, na południe od Sieny, a deserowe Vin Santo w całym regionie. Vernaccia di San Gimignano i Vino Nobile di Montepulciano to kolejne wielkie wina do odkrycia. W latach 60. XX wieku pojawił się nowy rodzaj wina tworzonego poza sztywnymi normami – supertoskany, które natychmiast dołączyły do toskańskiego firmamentu. Powstawały w okolicach miasteczka Bolgheri w pobliżu Livorno, obecnie uzyskały samodzielny status DOC. Warto też poznać mniejsze DOC, takie jak Colline Lucchesi w pobliżu Lukki i Parrina z okolic Grosseto.
Winogrona są wycinane z winorośli ręcznie. Zdjęcie: Cultura Creative (RF) / Alamy

Czym jest DOC, a czym DOCG?

To proste. DOC to skrót od Denominazione di Origine Controllata, a w DOCG na końcu dodano Garantita. W dużym uproszczeniu, DOCG gwarantuje wyższą jakość, gdyż wino zostało poddane szczególnym regulacjom, takim jak miejsce uprawy winogron, poziom alkoholu i czas dojrzewania wina. Jeśli widzisz inicjały IGT, Indicazione Geografica Tipica, oznacza to, że wino nie podlega tym regulacjom, co nie znaczy, że nie jest warte uwagi.  

Najważniejsze, kiedy co najlepiej pić?

Vernaccia di San Gimignano otwórz po roku, Chianti można wypić młode, ale także pięcio- lub nawet piętnastoletnie, zwłaszcza jeśli to riserva. Vino Nobile di Montepulciano i wino z Bolgheri może dojrzewać wiele lat. Nie będziesz w stanie wypić Brunello przez co najmniej cztery lata, bo będzie bardzo garbnikowe,  niektórzy twierdzą, że najlepiej będzie poczekać dziesięć lat lub dłużej. Vin Santo, najbardziej znane wino deserowe, jest zwykle starzone przez minimum trzy lata.  

… i z czym?

Chianti jest wszechstronne – pasuje do pizzy, makaronu, różnych mięs, wybór należy do ciebie. Kieliszek Brunello będzie dobrym towarzystwem dla steka Fiorentina. Vino Nobile di Montepulciano będzie pasowało to makaronu bolognese, a lekka Vernaccia di San Gimignano jest doskonałym partnerem ryb. Ciastka biscotti oraz cantuccini można maczać w słodkim vin santo, smakują bosko. Mamy ogromny wybór willi położonych tuż obok znanych winnic, w tym Villę Riecine, położoną w sercu Chianti.